Santorini, jedna z najpiękniejszych wysp basenu Morza Śródziemnego, powstała wskutek wielkiego kataklizmu. Atol tworzą zatopione częściowo strome ściany szczytu wulkanu (kaldera), pośrodku których znajduje się głęboka zatoka. Wybuch i zapadnięcie się wulkanu miały miejsce ok. 1500 lat p.n.e., a ogrom erupcji zniszczył nie tylko minojską flotę, ale wywołał serię potężnych trzęsień ziemi i spowodował anomalia pogodowe na wiele lat. Od zamierzchłych czasów nosiła nazwę Thira, ale przyjęła się również nazwa Santorini – od św. Ireny z Salonik, która zmarła tu w 304 r. Według wielu opinii atol to mityczna Atlantyda pochłonięta przez morze.

Fira (Thira) – to główna miejscowość wyspy, która położona jest na krawędzi kaldery, a jej znakiem rozpoznawczym są białe domki, i kręte brukowane uliczki ze schodami. Jest to najczęściej odwiedzane miasto wyspy ze względu na 2 porty mieszczące się w dolnej części, do którego przybijają nie tylko jachty i barki, ale również duże statki wycieczkowe. Żeby dostać się do miasta trzeba wspiąć się po prawie 600 stopniach, ale wysiłek rekompensuje zapierający dech w piersiach widok. Dla osób, które nie są w stanie pokonać takiego dystansu mieszkańcy wypożyczają osiołki, które wspinają się brukowanymi uliczkami do samego miasta. Większość wycieczek zostaje tu do wieczora by w niepowtarzalnej scenerii greckich kawiarni z balkonami nad urwiskiem obserwować skąpaną w zachodzącym słońcu zatokę. By poznać historię wyspy warto udać się do Muzeum Margon Gizi mieszczącego się w XVII-wiecznej rezydencji ocalałej po trzęsieniu ziemi w 1956 r. Jest tam wiele dokumentów, rycin i map sięgające XVI w. Miasto jest bardzo dobrze przygotowane na przyjęcie turystów, którzy poza tawernami z przepyszną grecką kuchnią znajdą tu również hotele. Starożytna część Firy znajduje się na południowy wschód od miasta. Założyli ją Dorowie ok. IX w. p.n.e., a następnie wyspę przejęli Rzymianie przebywający tu do wielkiego trzęsienia. Do dziś zachowały się fundamenty niektórych budowli, jednak większość miasta została doszczętnie zniszczona.

Ia – wioska znajdująca się w północnej części po wewnętrznej stronie kaldery, która jest chyba najczęściej fotografowaną częścią wyspy. Została odrestaurowana po trzęsieniu ziemi w 1956 r. i odkopana z popiołów, a jej główną atrakcją poza białymi domkami i niezapomnianemu widokowi na zatokę są cerkwie z niebieskimi kopułami. W dolej części wioski znajduje się niewielka plaża z czarnym, wulkanicznym piaskiem, a na zboczach jaskinie mieszkalne, z których część przekształcona jest w hotele. Z Ia można udać się brzegiem kaldery na pieszą wycieczkę do Imerovigli, gdzie po drodze zobaczyć można czerwono-fioletowe skały i zastygłe języki lawy.

Parissa – rozrywkowy kurort wschodniego wybrzeża, który rozwija się w bardzo szybkim tempie oferując bazę gastronomiczną i hotelarską na dobrym poziomie. Dolną część miasta zajmuje plaża z czarnym żwirem ciągnąca się na długości 8 km. Schodami prowadzącymi z miasta, można wspiąć się do ruin starożytnej Thiry.

Kamari – kurort sąsiadujący z Parissą, posiadający dostęp do czarnej, żwirowej plaży, gdzie z roku na rok pojawia się więcej hoteli.

Głównym składnikiem kuchni greckiej jest oliwa z oliwek, której zalety doceniano już w starożytności używając jej w kosmetyce po kąpieli, a także polewano mięsa smażone na ruszcie. Obecnie jest podstawą wszystkich greckich potraw i służy nie tylko do smażenia, ale często w dużych ilościach dodawana jest do sałatek, sosów a nawet zup. Jest również jednym z powodów uznania kuchni greckiej za jedną ze zdrowszych i smaczniejszych, gdyż oliwa jest lekko strawa i posiada delikatny smak nadający charakteru poszczególnym potrawom.

Kuchnia grecka ma wiele zapożyczeń z typowej kuchni śródziemnomorskiej i bałkańskiej – często dodawany jest czosnek, liście winorośli i duża ilość warzyw, pomidorów i papryki. Bazą wielu produktów jest baranina i ryby. Bez wątpienia odróżnia ją jednak ser feta, produkowany w różnych odmianach, typowe greckie zupy i sosy, oraz sposób przyrządzania niektórych dań.

Kuchnia grecka jest bardzo popularna w Europie, ale jadąc do Grecji może nas w niej zaskoczyć nie tylko bogactwo menu, ale też tradycje kulinarne. Pierwszym zaskoczeniem może być sposób podawania potraw, gdyż większość podawana jest w temperaturze pokojowej. Grecy uważają, że taka temperatura najbardziej uwydatnia smak. Poza tym, zamawiając w restauracji obiad kilkudaniowy dostaniemy wszystko naraz gdyż idea podawania dań kolejno jest w tym kraju obca. A jeżeli siedzimy przy stoliku z kilkoma osobami, które zamawiają to samo można dostać wielki półmisek z potrawą, z którego każdy nabierze ile sobie życzy. Suto zastawione stoły z kolorowymi potrawami są typowe dla kuchni greckiej. Obojętnie co zamówimy na na stole zawsze znajdzie się woda i chleb, będący dodatkiem do większości potraw.

Rytm dnia w Grecji sprawia też, że pory i ilość posiłków różni się od panujących np. w Polsce. W Grecji nie jest popularne pełne śniadanie, a często słyszy się, że w ogóle się go nie jada. Dla Greka śniadaniem jest zazwyczaj filiżanka kawy i sucharki, biszkopt lub placek z dżemem. Przed południem jako przekąska typowe jest ciasto tyropitta, wypełnione gorącym płynnym serem feta. Obiad spożywa się ok. 14-17, a głównym posiłkiem jest kolacja jedzona zwykle na mieście w restauracjach lub tawernach ok. godz. 20-22. Oczywiście w hotelach rytm ten może się różnić, gdyż znaczna większość dostosowuje się do potrzeb turystów. W większości restauracji menu pisane jest po angielsku, a w kurortach popularnych wśród naszych rodaków zdarzają się pisane po polsku.

Jeżeli chcemy spróbować typowej greckiej kuchni warto udać się do kameralnych tawern, gdzie jadają mieszkańcy. Popularne przed jak i między posiłkami są tzw. mezedes, czyli przystawki.

Panujące tu już od maja wysokie temperatury przyczyniają się do rosnącej popularności kawy przygotowanej na zimno – Frappe – podawanej w wysokich szklankach, robiona na bazie wody mineralnej z dodatkiem mleka i cukru.

Ważnym elementem greckiej kuchni jest wino, które doceniane było już w starożytności, a sposób jego powstania opisuje mitologia. By uchronić swego nieślubnego syna Dionizosa przed gniewem Hery, Zeus zamienił go w barana. Bogini jednak nie dała się oszukać i przywróciła mu człowieczą postać, ale ukarała go obłędem. Szalony Dionizos żeglował po morzu i podczas jednej wyprawy poznał rolnika o imieniu Ikarios, który nauczył go uprawiania winorośli. Sok z zebranych winogron sfermentował, a Ikarius chcąc ukarać Dionizosa za niedopilnowanie kazał mu go wypić. Historia, kończy się dość tragicznie, gdyż odurzony bóg zabił rolnika, ale od tamtej pory kojarzony jest w mitologii z winem i zabawą.

Charakterystyczne w smaku i nie występujące poza Grecją jest wino Retsina, które jest młodym winem przyprawionym sosnową żywicą. Po wytłoczeniu leżakuje zaledwie kilka tygodni i nadaje się do spożycia, jednak po mniej więcej roku, jej smak przypomina ocet. Narodowym trunkiem Grecji jest też „ouso me mese”, znane jako ouzo – 48-procentowy alkohol doprawiany anyżem i koprem. Międzynarodową sławę wśród alkoholi zyskała również Metaxa – brandy z dodatkiem wina i mieszanki przypraw. By wyprodukować dobry trunek destyluje się dwukrotnie alkohol, który następnie leżakuje od 3-15 lat. Dopiero po tum czasie dodawane są do niego wino i zioła, które tworzą charakterystyczny smak. Niektórzy twierdzą, że niegdyś dodawano też płatki róż. Alkohol jest następnie słodzony, trafia do dębowych beczek i czeka ok. pół roku na rozlanie do butelek.

Na niewielkim Santorini dominuje typowa kuchnia grecka, ale coraz bardziej dostosowuje się ją do kuchni śródziemnomorskiej i włoskiej. Na wyspie poza małym źródełkiem nie występuje woda. Mieszkańcy w niewielkim stopniu odsalają wodę morską, ale większość wody i produktów przywożona jest z innych wysp.

W Grecji tożsamość osoby oraz jej status społeczny wyznacza przynależność do rodziny. Jest ona nieco inaczej pojmowana niż na Zachodzie, gdyż jest grupą krewnych nie tylko noszących jedno nazwisko, ale tez mieszkających razem. Typowe greckie domy są bardzo obszerne by pomieścić kilku pokoleniową rodzinę. Poza tym ma ona bardzo patriarchalny charakter, co sprowadza się do tego, że status społeczny kobiety określa związek z mężczyzną. W ostatnich czasach te surowe reguły zostały złagodzone, a kobiety stają się coraz bardziej niezależne. W 1983 r. zniesiono też ustawowy obowiązek wnoszenia posagu podczas wydawania córki za mąż. Tradycja ta wywodziła się z wysp Morza Egejskiego, gdzie dom rodzinny należał do kobiety jako opiekunki ogniska domowego, jednak w dobie kryzysu zwyczaj ten został zniesiony co znacznie odciążyło wielodzietne rodziny. Tradycją jednak nadal jest przekazywanie sukni panny młodej przez jej matkę i szycie ubrań lub pościeli przez kobiety z rodziny oraz wkładanie do rękawiczki panny młodej kostki cukru by miała słodkie życie w małżeństwie. Greckie wesela są bardzo huczne, taneczne i czasem przeciągają się na kilka dni. W miasteczkach i wsiach z tradycjami zdarza się, ze orszak panny młodej przemierza ulice co jest bardzo ciekawym widowiskiem.

W Grecji miejscem szczególnie często odwiedzanym są klasztory, gdzie wymagany jest odpowiedni ubiór zakrywający kolana i ramiona. Również do wielu innych miejsc nie można wejść w stroju plażowym.

W kościołach i klasztorach nie można robić zdjęć, natomiast w muzeach tylko bez użycia flesza, o ile nie ma piktogramów z zakazem. Często również możliwość robienia zdjęć w obiektach wiąże się z wykupieniem zgody w kasie.

W greckich barach często można zobaczyć zamyślonych mieszkańców, którzy siedzą nad planszami. Grają oni w Tavli – grę uznawaną za jedną z najstarszych na świecie, która przybyła do Grecji prawdopodobnie z Egiptu ponad 5 tys. lat temu. Jest ona znana na całym świecie jako Backgammon.

Grecy uważani są za naród radosny, który bawi się często, głośno i długo. Widać to zwłaszcza na różnego rodzaju światach i festiwalach, jak również w zwykły dzień na ulicach, gdzie słychać muzykę. W Grecji znanych jest ponad 150 rożnych tańców, często regionalnych, a większość z nich tańczy się w kole lub korowodzie. Najpopularniejszy z nich to kalamantianos i zeimbekikos – czyli solowy taniec mężczyzn do muzyki wygrywanej na bouzouki. Najbardziej znanym na świecie jednak jest taniec Greka Zorby – który nawiązuje do kroków „tańca rzeźników” dawnego Konstantynopola.

Santorini, często nazywana „wyspą wiatrów”, jest uważana za raj dla miłośników windsurfingu, kitesurfingu, paralotniarstwa i żeglarstwa. Przy plażach wschodniego wybrzeża działają szkoły i wypożyczalnie sprzętu wodnego. Czas można spędzić na rejsach promem wokół wyspy lub jachtami, zwykle połączone z możliwością kąpieli przy jednej z bezludnych wysepek atolu.

Będąc na Santorini warto zobaczyć kilka ciekawych miejsc. Rezydenci poszczególnych biur podróży przedstawiają grafik, program i ceny niektórych wycieczek. Na niektóre warto też udać się samemu.

Pirgos – wieś w centralnej części wyspy, położona na równinie, gdzie na żyznej ziemi rosną łany zboża, krzewy winorośli, miniaturowe pomidory, a wiosną kolorowe dzikie kwiaty.

Akrotiri – cicha i spokojna wioska rybacka, w której odnaleziono ślady Thiry minojskiej. Cały czas prowadzone są prace archeologiczne i odkopywanie budynków i uliczek spod kilkumetrowej warstwy lawy i popiołu. Niektóre elementy elewacji z pięknymi freskami trafiły do muzeum w Atenach, gdzie prowadzone są prace konserwatorskie. Niedaleko wykopalisk znajduje się przepiękna Czerwona plaża.

Milos – to niezwykła wyspa której barwy i kształty zapierają dech w piesiach. Morskie urwiska, jaskinie z niezwykłymi szatami naciekowymi oraz liczne gorące źródła dodają jej piękna i przyciągają nie tylko pasjonatów geologii. Zastygła lawa wlewająca się do grot morskich lub stygnąca gwałtownie w zetknięciu z morską wodą wytworzyła przedziwne kształty linii brzegowej. Na wyspie w dużych ilościach wydobywa się liczne minerały, jak kaolin, baryt i perlit. Na wyspie znajduje się większe miasto portowe – Adamas, obok którego znajduje się bardzo ciekawa wioska Apollina. Samo miasto zostało założone przez uchodźców z Krety, przez co widać tu ogromne wpływy "wielkiej wyspy" na architekturę i kulturę. Warto zobaczyć cerkiew Agia Triada (Świętej Trójcy) z przepięknymi kreteńskimi ikonami. Głównym ośrodkiem kulturalnym wyspy jest Plaka (Milos),gdzie w Muzeum Archeologicznym wystawiona jest kopia słynnej Wenus z Milo. Między obiema miejscowościami znajdują się katakumby z najstarszymi w Grecji szczątkami chrześcijan.

Paros – wyspa należąca do Cyklad znana z bujnego nocnego życia, zwłaszcza w stolicy – Parikii i przepięknej bizantyjskiej cerkwi z VI w. Ekatontapiliani – Matki Boskiej Stu Drzwi. Wyspa słynęła niegdyś z najwspanialszych na świecie złóż marmuru, z którego zbudowane jest m.in. weneckie kastro w centralnej części Paros. Na wyspie można również relaksować się na słynnej Christi Akti – Złotej Plaży.

Naksos – to największa wyspa należąca do Cyklad, która oferuje wysokie góry, długie i piaszczyste plaże, urokliwe wioski, klasztory, ruiny i niepowtarzalną atmosferę. Najwyższym wzniesieniem wyspy jest góra Zeusa, który podobno przyszedł na świat w jaskini pod szczytem. Główne miasto Naksos (Chora) to labirynt weneckich uliczek, zamkowych murów, starożytnych ruin i bizantyjskich kościołów. Na wyspie znajduje się wiele zabytków przeszłości, a najstarsze to ślady prehistorycznej osady sprzed 4,5 tys. lat.

Heraklion – główne miasto Krety i piąte co do wielkości w Grecji. Przeprawa promowa na Kretę zajmuje zwykle 3,5 – 4 godz. Główną atrakcją miasta są ruiny pałacu Knossos, którego historia i pamiątki opisane są dokładnie w pobliskim Muzeum Archeologicznym. Większość zabytków miasta pochodzi z czasów weneckich, kiedy Kreta przeżywała lata świetności, a na szczególna uwagę zasługuje wenecki Arsenał, ratusz i twierdza Koules z płaskorzeźbami Lwów św. Marka. W mieście znajdują się cenne cerkwie – Agios Markos i Agios Titos – ze szczątkami pierwszego biskupa Krety oraz katedra Agios Minas.

Grecki wieczór – odbywające się w tawernach wieczory, organizowane często prywatnie lub przez biura podróży to świetna okazja do poznania ciekawej kultury regionu i tradycyjnej kuchni. Często odbywają się pokazy tańca i nauka Zorby.

Kiedy najlepiej lecieć na Santorini?
Sezon turystyczny na Santorini zaczyna się pod koniec kwietnia i trwa do początku pory opadowej w połowie października, ale większość turystów pojawia się tu w sierpniu i na początku września kiedy odbywa się tu słynny w kraju Festiwal Muzyki.

Jaka waluta obowiązuje w Grecji i jakie są orientacyjne ceny?
W Grecji od 2002 r. obowiązuje wspólna dla całej Unii Europejskiej waluta – Euro. Konsekwencją tego są nieco wyższe ceny niż w Polsce. Ze względu na dużą ilość przypływających tu statków rejsowych i unikatowość regionu jest to jedna z droższych wysp greckich. Dotyczy to zarówno cen w lokalnych sklepach, jak również hoteli i restauracji.

Gdzie i jakie pamiątki kupić na Santorini?
W miejscowościach turystycznych jest wiele sklepików z pamiątkami, gdzie oprócz gadżetów związanych z wyspą czy poszczególnym miastem dostać można ręcznie tkane materiały, koronki i hafty. Często z wyspy przywożone są też artystyczne wyroby jubilerskie. Wiele ciekawych rzeczy można dostać na targowisku w stolicy wyspy.

Trzeba pamiętać, że większość sklepów zamykana jest podczas sjesty ok. godz. 14-17, ale potem czynne są do ok. 21.00. W poniedziałki, środy i soboty godziny otwarcia sklepów są krótsze i kończą się w porze sjesty.

Jaki czas obowiązuje w Grecji?
Czas lokalny jest późniejszy o godzinę od obowiązującego w Polsce, więc po przylocie przestawiamy zegarek o godzinę do przodu.

Jak poruszać się po Santorini?
Mimo małych rozmiarów i ukształtowanie wyspy najpopularniejszym i najtańszym środkiem transportu są autobusy kursujące między miejscowościami turystycznymi. Głównym węzłem komunikacyjnym jest centralny plac Firy, skąd można autobusem dojechać prawie wszędzie. Popularne są taksówki, jak również przy zwiedzaniu wyspy osiołki, na których grzbiecie można przejechać całą wyspę. Santorini ma bardzo dobre, regularne połączenia promowe z Kretą (Heraklion), Milos, Paros, Naksos, a w sezonie z Rodos. Dużą popularnością turystów cieszą się skutery, które można wynająć w większych miejscowościach na kilka godzin lub nawet dni.

Jakie plaże są na Santorini?
Na wyspie, większość plaż występuje na wschodnim wybrzeżu. Są one bezpłatne, długie i czarne – żwirowe lub piaszczysto-żwirowe, z łagodnym zejściem do morza.

Przy hotelach wyższej kategorii lub w wybranych kurortach plaża jest usypywana sztucznie lub znacznie różni się od typowych plaż miejskich, dlatego wybierając kurort i hotel warto upewnić się do jakiej plaży będziemy mieli dostęp.

Jakie są ograniczenia celne w Grecji?
Przewóz towarów podlega ograniczeniom ilościowym na zasadach obowiązujących w UE, co oznacza w praktyce, że rzeczy osobiste i sprzęt na własny użytek nie podlega ograniczeniom celnym. W przypadku towarów można wwozić i wywozić: do 800 szt. papierosów, 200 szt. cygar, 10 l spirytusu, 20 l mocniejszego alkoholu, 90 l wina i 110 l piwa.

Jakie dokumenty potrzebne są w razie konieczności skorzystania z służby zdrowia w Grecji?
Służba zdrowia, zarówno prywatna jak i publiczna jest w Grecji ogólnodostępna. Przed wyjazdem można starać się w oddziale NFZ o wyrobienie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EUKZ), która daje możliwość korzystania z podstawowej służby zdrowia w przychodniach i szpitalach. Warto jednak wykupić prywatne ubezpieczenie kosztów leczenia, które w razie konieczności pokryje wyższe koszty i transport medyczny. Jeżeli posiadamy ubezpieczenie prywatne należy zapoznać się z jego warunkami, gdyż w większości przypadków ubezpieczeniem objęte są koszty leczenia powyżej pewnych kwot, które należy samemu opłacić.

Ze względu na inną florę bakteryjną należy starannie wybierać restauracje lub jadać w hotelach i przestrzegać podstawowych zasad higieny. Turyści powinni pić wyłącznie wodę butelkowaną, ewentualnie gotowaną co najmniej 10 min. Szczepienia ochronne nie są wymagane i nie ma zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych, niemniej przed wyjazdem warto sprawdzić czy szczepienia nie są zalecane sezonowo.

Dokumentem uprawniającym do wjazdu i wyjazdu z Grecji tak jak i innych krajów Unii Europejskiej jest dowód osobisty lub paszport. Lecąc do Grecji samolotem paszport, dla osób posiadających dowód osobisty nie jest wymagany.

W Grecji nie ma obowiązku meldunkowego jeżeli pobyt nie przekracza 90 dni i nie jest w tym czasie podejmowana praca na terenie kraju.

Szczegółowe i aktualne informacje można znaleźć na stronie MSZ: www.msz.gov.pl lub na stronie ambasady polskiej w Atenach www.athens.polemb.net

Najbliższe ambasady i konsulaty:

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Greckiej
Grecja, Ateny, Chryssanthemon 22, 154 52 Paleo Psychiko
Tel.: +302106797700 Tel. dyżurny: +306936554629 Faks: +302106797711
http: www.athens.polemb.net

Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Heraklionie
Grecja, Heraklion, 39, 1821 Str., 712 01 Heraklion - Crete
Tel.: (00-302-810) 221-786 Tel. dyżurny: (00-302-810) 325-242